- Üyelik Tarihi
- 23 Haz 2010
- Mesajlar
- 5,694
- Aldığı Beğeniler
- 14,430
- Takım
- Galatasaray
Şu fıkra kumarbaz hatasını güçlü bir şekilde resmetmektedir: Bir matematikçi ne zaman bir uçağa binse valizine bir bomba koyarmış. "Uçakta bir bomba olma olasılığı çok düşük," diyormuş "ama iki bomba olma olasılığı neredeyse sıfır!"
...
Aşırı güven teşvik edici değildir, doğal bir şekilde naif ve doğuştan gelmedir. Üç detaya daha değinelim: a) Bu etkinin tersi, yani yetersiz güven etkisi yoktur. b) Aşırı güven etkisi erkeklerde, kadınlara kıyasla daha gelişmiştir –kadınlar kendilerini gözlerinde daha az büyütür. c) Aşırı güven etkisinden sadece iyimserler muzdarip değildir. Kötümserler bile kendilerini gözlerinde büyütür –ancak daha az.
...
Batık maliyet yanlışı tuzağına özellikle; çok zaman, para, enerji, sevgi vs. yatırımında bulunduğumuzda düşeriz. Nesnel bir bakışla hiçbir anlamı olmasa dahi yatırdığımız para devam etmek için sebep oluşturmaya başlar. Ne kadar çok yatırım yapmışsak, yani batık maliyetimiz ne kadar büyükse planımızı devam ettirme arzumuz o kadar güçlü olur... batık maliyet yanlışı çoğu kez concorde-etkisi
olarak da adlandırılır. Bu yanlış sadece masraf çıkarmaz, düpedüz feci karar hatalarına da sebep olur. Vietnam Savaşı tam da bu gerekçelendirmeyle uzatıldı: “Bu savaşta o kadar çok askerin hayatını feda ettik ki, şimdi vazgeçmek bir hata olurdu.”
“O kadar da yol geldik…” “Kitabın o kadarını da okudum…” “Bu eğitime iki yılımı verdim, şimdi…” Bu tür cümlelerden batık maliyet yanlışının beyninizin bir köşesinde çoktan dişlerini gösterdiğini anlarsınız. Bir şeyi sonlandırmak için yatırım yapmaya devam etmenin birçok iyi sebebi olabilir. Ama bu âna dek yapılan yatırımı göz önünde bulundurmak kötü bir sebeptir.
...
Hanoi’deki Fransız sömürgeci yöneticiler bir yasa çıkarmışlardı: Teslim edilen her ölü sıçan için para ödüyorlardı. Bu şekilde sıçan istilasının üstesinden gelmek niyetindeydiler. Çıkarılan yasa insanların sıçan yetiştirmesine yol açtı.
1947’de Ölü Deniz parşömenleri keşfedildiğinde, arkeologlar her yeni elyazmasını getiren için bir ödül koydular. Sonuç, sayının fazlalaştırılması için parşömenlerin yırtılıp bölünmesi oldu. Aynı şey, dinozor kemiği getirenlere ödül vaat edildiğinde, 19. yüzyılda Çin’de yaşandı. Çiftçiler tam olarak korunmuş kemikleri topraktan çıkardılar, parçalayıp para kazandılar... Başarılı teşvik sistemleri amaç ile teşvikin örtüşmesini sağlar. Örneğin, Eski Roma’da bir köprünün mühendisi köprü açılırken köprü kemerinin altında durmak zorundaydı. Köprüyü yeterince sağlam yapmak için oldukça iyi bir isteklendirme yöntemi. Öte yandan, başarısız teşvik sistemleri amaçtan şaşar, hatta amacı saptırırlar./ Rolf Dobelli- Doğru Düşünme Sanatı
...
Aşırı güven teşvik edici değildir, doğal bir şekilde naif ve doğuştan gelmedir. Üç detaya daha değinelim: a) Bu etkinin tersi, yani yetersiz güven etkisi yoktur. b) Aşırı güven etkisi erkeklerde, kadınlara kıyasla daha gelişmiştir –kadınlar kendilerini gözlerinde daha az büyütür. c) Aşırı güven etkisinden sadece iyimserler muzdarip değildir. Kötümserler bile kendilerini gözlerinde büyütür –ancak daha az.
...
Batık maliyet yanlışı tuzağına özellikle; çok zaman, para, enerji, sevgi vs. yatırımında bulunduğumuzda düşeriz. Nesnel bir bakışla hiçbir anlamı olmasa dahi yatırdığımız para devam etmek için sebep oluşturmaya başlar. Ne kadar çok yatırım yapmışsak, yani batık maliyetimiz ne kadar büyükse planımızı devam ettirme arzumuz o kadar güçlü olur... batık maliyet yanlışı çoğu kez concorde-etkisi
olarak da adlandırılır. Bu yanlış sadece masraf çıkarmaz, düpedüz feci karar hatalarına da sebep olur. Vietnam Savaşı tam da bu gerekçelendirmeyle uzatıldı: “Bu savaşta o kadar çok askerin hayatını feda ettik ki, şimdi vazgeçmek bir hata olurdu.”
“O kadar da yol geldik…” “Kitabın o kadarını da okudum…” “Bu eğitime iki yılımı verdim, şimdi…” Bu tür cümlelerden batık maliyet yanlışının beyninizin bir köşesinde çoktan dişlerini gösterdiğini anlarsınız. Bir şeyi sonlandırmak için yatırım yapmaya devam etmenin birçok iyi sebebi olabilir. Ama bu âna dek yapılan yatırımı göz önünde bulundurmak kötü bir sebeptir.
...
Hanoi’deki Fransız sömürgeci yöneticiler bir yasa çıkarmışlardı: Teslim edilen her ölü sıçan için para ödüyorlardı. Bu şekilde sıçan istilasının üstesinden gelmek niyetindeydiler. Çıkarılan yasa insanların sıçan yetiştirmesine yol açtı.
1947’de Ölü Deniz parşömenleri keşfedildiğinde, arkeologlar her yeni elyazmasını getiren için bir ödül koydular. Sonuç, sayının fazlalaştırılması için parşömenlerin yırtılıp bölünmesi oldu. Aynı şey, dinozor kemiği getirenlere ödül vaat edildiğinde, 19. yüzyılda Çin’de yaşandı. Çiftçiler tam olarak korunmuş kemikleri topraktan çıkardılar, parçalayıp para kazandılar... Başarılı teşvik sistemleri amaç ile teşvikin örtüşmesini sağlar. Örneğin, Eski Roma’da bir köprünün mühendisi köprü açılırken köprü kemerinin altında durmak zorundaydı. Köprüyü yeterince sağlam yapmak için oldukça iyi bir isteklendirme yöntemi. Öte yandan, başarısız teşvik sistemleri amaçtan şaşar, hatta amacı saptırırlar./ Rolf Dobelli- Doğru Düşünme Sanatı